ma. 13 dec. 2021

Laatste sluitgat gedicht

Vandaag is het 81 jaar geleden dat het laatste sluitgat in de Noordoostpolderdijk gesloten werd. Conservator Henk Kloosterman deelt een interessant stukje poldergeschiedenis in dit blogbericht.

In 1936 begon de aanleg van de 55 kilometer lange ringdijk rond de toekomstige Noordoostpolder. In het IJsselmeer werden meetpunten voor het dijktracé uitgezet en bij Lemmer en Urk werden werkhavens aangelegd.

Er was veel belangstelling voor het werk. Tijdens een excursie in 1938 kon hoofdingenieur De Blocq van Kuffeler de verzamelde pers melden dat al 14 kilometer dijk was voltooid. Op 3 oktober 1939 werd het sluitgat gedicht van het dijkvak tussen Urk en Lemmer. Urk verloor daarmee zijn status als eiland.

Mastenbroek, “Het laatste schepje”, Zuiderzeemuseum, 1940. Sluiting van de dijk van de Noordoostpolder bij Urk op 3 oktober 1939.

Maar er waren ook tegenslagen. Een zware storm in 1938 sloeg grote stukken dijk weg, diverse kranen en schepen zonken. De strenge winter van 1939-1940 zorgde voor vertraging. De inval van de Duitsers op 10 mei 1940 zorgde voor directe stopzetting van het werk. Maar al een maand na de capitulatie werden de werkzaamheden hervat.

De oorlog had op de bouw van de dijk weinig invloed. Wel was er een tekort aan basaltsteen. Daarom werd de stenen beschoeiing van het eiland Schokland gesloopt en stenen van de nutteloos geworden oude Zuiderzeedijk opnieuw gebruikt.

Op 13 december 1940 werd bij Schokkerhaven het laatste sluitgat in de ringdijk gedicht. Vanwege de oorlogssituatie vond de sluiting in betrekkelijke stilte plaats. De pers liet het massaal afweten.

Laatste sluitgat Noordoostpolderdijk, 13 december 1940

Er was alleen een journalist van de Zwolsche Courant aanwezig die schreef: “En toen, om precies te zijn op vrijdag 13 december 1940 des namiddags 8 minuten voor tweeën, was het gat gedicht en kon de eerste man, onder het geloei van de sirenes van alle stoomboten die er lagen, zijn gelaarsde benen zetten op de plaats waar nog één minuut te voren het IJsselmeer- en polderwater communicatie hadden gehad”.

De ringdijk was gesloten en het droogpompen van de polder kon beginnen.

Bewandel ook het Sluitgatpad, een initiatief van Liset Moerdijk en Annemiek Vlaming. Het pad is 4,5 kilometer lang en voert langs het Sluitgatmonument. Het start- eindpunt van de route is de parkeerplaats bij het Schokkerstrand. Meer informatie op de website van Boerderij aan de Dijk.